Geçtiğimiz günlerde DLSS hakkında detaylıca konuşmuş, hem artık oyuncuların olmazsa olmazı haline gelen bu teknolojiyi hem de RTX 50 serisiyle beraber karşılaşacağımız yenilikleri detaylıca incelemiştik.
DLSS ve FSR ve XeSS harika icatlar olsalar da iki değişkene göbekten bağlanmış durumdalar. Donanımınızın bu teknolojileri desteklemesi ve donanım desteğiniz varsa da oyunun da aynı teknolojilere destek vermesi gerekiyor.
Peki, mesela Train Simulator Classic gibi, modlarla doldurulduğunda en baba sistemde bile 20 fps veren bir oyunu, GTX 1080 gibi son derece güçlü ancak DLSS desteklemeyen bir kartla oynayıp bu FPS darboğazını aşmak mümkün mü?
İşte burada devreye Steam’den 3.5$ karşılığı satın alabileceğiniz, THS firması tarafından geliştirilen ve DLSS’e yazılımsal ya da en azında spesifik bir donanıma ihtiyaç duymayan bir alternatif olarak düşünebileceğiniz Lossless Scaling uygulaması giriyor.
Lossless Scaling, oyunlarda performansı artırmak için geliştirilmiş minik bir yazılım, temel olarak iki işlevi yerine getirir: Upscaling ve kare üretimi (Frame Generation). Nvidia DLSS, AMD FSR veya Intel XeSS gibi teknolojilerden farklı olarak, Lossless Scaling herhangi bir oyunda ve herhangi bir GPU ile çalışabilen evrensel bir çözüm sunuyor ve bu sayede yukarıda saydığımız (oyunun desteklememesi veya donanımın desteklememesi) durumlarında faydalı bir alternatif. Yani, özellikle eski donanıma sahip kullanıcılar veya özel donanım destekli teknolojilere erişimi olmayanlar için büyük bir nimet.
Lossless Scaling’in Teknik Yapısı Nasıl?
Lossless Scaling’in çalışma prensibi, yapay zeka (AI) tabanlı algoritmalara dayanıyor ve iki ana bileşenden oluşmakta.
Upscaling:
Uygulama, düşük çözünürlükte işlenen bir görüntüyü daha yüksek bir çözünürlüğe (örneğin 720p’den 1080p’ye veya 1080p’den 4K’ya) yükseltmek için çeşitli algoritmalar sunuyor bizlere ve dilediğimizi seçebiliyoruz. Desteklenen algoritmalar arasında şunlar yer almakta.
Bu işlemler, uzamsal (spatial) bir yöntemle çalışıyor; yani yalnızca mevcut kare verilerini kullanıyor ve DLSS gibi zamansal (temporal) verilere (hareket vektörleri, önceki çerçeveler) ihtiyaç duymuyor
Kare Üretimi (Lossless Scaling Frame Generation – LSFG):
Lossless Scaling’in en dikkat çekici özelliği, LSFG (Lossless Scaling Frame Generation) teknolojisi. En güncel sürüm olan LSFG 3.0, oyunun doğal kare hızını 2x, 3x veya 4x’e kadar artırabilir. 2x FPS alırken görüntüde hiçbir fark olmadığını, 3x’te ise neredeyse aynı görüntüyü sistemi zorlamadan elde ettiğimizi söyleyebilirim.
Sistem, mevcut kareler arasına yapay zeka ile oluşturulmuş ek kareler ekliyor, yani RTX serisiyle tanıştığımız Frame Generation gibi çalışıyor diyebiliriz. Ancak DLSS 3-4 veya FSR 3’ten farklı olarak, oyun motorundan hareket vektörleri veya derinlik bilgisi gibi verilere erişim sağlayamıyor, haliyle. Bunun yerine, ekrandaki piksel verilerini analiz ederek tahmini kareler üretir. Tanıdık geldi, değil mi? Tanıdık çünkü bu basitçe bir post-process yaklaşımı ve evrensel uyumluluğunun da temelini oluşturuyor.
Ayrıca LSFG 3.0, önceki sürümlere göre daha az görsel hata (artifact) ve daha düşük gecikme sunacak şekilde optimize edilmiş. Bunu da teyit edebiliriz zira GTX 1080 mobil GPU ve Intel Core i7-8750H işlemci ile görüntüde hiçbir fark veya artifact göremedik.
Normalde 20-25 fps civarında gezinen Train Simulator Classic ile sabit 60 fps almak, üstelik bunu aynı görüntü kalitesi ile sağlamak mümkün oldu.
Lossless Scaling Nasıl Çalışıyor?
Oyun genellikle sınırlandırılmış pencere (borderless window) modunda çalıştırılıyor. Lossless Scaling, ekran çıktısını yakalar ve seçilen ayarlara göre upscaling uyguluyor veya ek kareler üretiyor. Bunun için Lossless Scaling açıkken 10 saniye içinde oyunun simgesine tıklamanız yeterli
Uygulama, bir kısayol tuşuyla (varsayılan Alt+F12) etkinleştirilebiliyor. Kare üretimi için sabit bir temel kare hızı gereklidir (örneğin, 60 Hz monitörde 30 FPS, 120 Hz’de 60 FPS gibi). Ardından bu temel kare hızı, seçilen çarpanla (2x, 3x, 4x) artırılıyor.
Peki her sistemde gerçekten çalışıyor mı? O kadar da değil ancak GTX 960, GTX 1080 veya RX 480 gibi yakın geçmişin efsanelerine veya DLSS desteği sunmayan eski oyunları oynamak isteyenlere vaha gibi gelecek bir uygulama olduğunu itiraf etmem gerek.
Sistem Gereksinimleri şöyle;
- İşletim Sistemi: Windows 10 veya 11 (Linux/macOS desteklenmiyor)
- GPU: Herhangi bir modern GPU yeterlidir, ancak çerçeve üretimi için orta-üst seviye bir GPU öneriliyor, ben GTX 1080 ile bile hiçbir sıkıntı yaşamadım.
- Windows veya Borderless Window modu zorunlu.
DLSS’e Göre Avantajları ve Dezavantajları
Nvidia’nın DLSS (Deep Learning Super Sampling) teknolojisi, RTX GPU’lardaki Tensor Çekirdekleri’ni kullanarak AI tabanlı yükseltme ve çerçeve üretimi yapıyor bildiğiniz gibi. Lossless Scaling ile karşılaştırıldığında belli avantajlar ve dezavantajlardan bahsetmek mümkün.
Lossless Scaling’in Avantajları
DLSS yalnızca Nvidia RTX GPU’lar ve destekleyen oyunlarla çalışırken, Lossless Scaling herhangi bir GPU (Nvidia, AMD, Intel) ve herhangi bir oyunla uyumlu. Bu, eski sistemler veya RTX dışı donanımlar için büyük bir artı. Ayrıca DLSS için pahalı bir RTX kartı gerekirken, Lossless Scaling tek seferlik 3.5$’lık bir satın alma kafi.
Bir de, yukarıda da bahsettiğimiz gibi DLSS, oyun geliştiricilerinin entegrasyonunu gerektirir. Oyun desteklemiyorsa, RTX 5090 kullanmanızın da hiçbir etkisi olmayacaktır DLSS üzerinde. Lossless Scaling ise emülatörler, eski oyunlar ve modern oyunlar dahil her yerde çalışabiliyor.
Bir güzel konu daha var. LSFG 3.0, 2x, 3x veya 4x çerçeve üretimi sunuyor. Bu da DLSS 3’ün üzerinde ve DLSS 4’e (tabii kağıt üstünde ama maliyet farkı ortada) denk diyebileceğimiz bir yetenek.
Lossless Scaling’in Dezavantajları
DLSS, oyun motorundan hareket vektörleri ve derinlik verileri alarak daha az görsel hata (ghosting, bulanıklık) ile karşımıza çıkıyor. Ben şahsen tanık olmasam da tüm verileri masaya dizdiğimizde Lossless Scaling’in post-process yaklaşımı daha fazla artifact yaratabilir, çok mümkün. Ayrıca üçüncü parti bir yaklaşım olduğundan (yine başıma gelmese de) pratikte daha fazla CTD’ye (crash-to-desktop) yol açması da mümkün.
Ayrıca DLSS, Nvidia Reflex ile optimize edilmiş düşük gecikme sunuyor. Lossless Scaling’in kare üretimi ise daha yüksek input gecikmesine neden olabiliyor, bu yüzden rekabetçi oyunlarda çok fazla önermiyorum. DLSS, rekabetçi oyunlarda (örneğin CS:GO, Valorant) daha iyi sonuç verirken, Lossless Scaling’in gecikmesi bu tür oyunlar için uygun değil.
Bir de DLSS, donanım düzeyinde çalıştığı için daha sabit kare performansı sağlayabilir. Lossless Scaling, özellikle 3x veya 4x modlarında kare hızı dalgalanmaları yaratabiliyor ama bu da oyundan oyuna değişiklik göstermekte.
Lossless Scaling Rehberi – Nasıl Kullanacağız?
Menü Ayarları ve Etkileri
Lossless Scaling’in menüsü, kullanıcıya geniş özelleştirme imkanı sunuyor.
Scaling (Yükseltme) Ayarları
- Scaling Type
- LS1: Lossless Scaling’in kendi geliştirdiği algoritma. Bana göre en verimli olanı da bu. Keskin, 2x’te neredeyse kayıpsız ve detaylı görüntüler sunar.
- AMD FSR 1.0: Daha yumuşak bir upscaling deneyimi için, keskinlik artefaktlarını azaltır. Herkesin favorisi olduğunu söylemek güç.
- Nvidia NIS: Orta seviye keskinlik ve performans dengesi sunuyor.
- Integer Scaling: Piksel tabanlı oyunlar için ideal, bulanıklığı önlüyor ve gereksiz keskinliğe yol açmıyor.
- Anime4K: Anime tarzı içeriklerde daha iyi sonuç veriyor.
- Scaling Factor:
- 1.5x, 2x gibi seçenekler. Daha yüksek oranlar performansı düşürür ama görüntü kalitesini artırır.
- Sharpness (Keskinlik):
- 0-100 arasında ayarlanabilir. Yüksek değerler daha net görüntüler sunar, ancak artefakt riskini artırır.
Frame Generation (Kare Üretimi) Ayarları
- Mode:
- LSFG 3.0: En güncel ve önerilen mod. Daha az hata ve gecikme sunuyor.
- LSFG 2.3: Eski bir seçenek, daha fazla artifact üretebiliyor. LSFG 3.0 sorun yaratmıyorsa bunu kullanmanıza gerek yok.
- Multiplier (Çarpan):
- 2x: Temel FPS’yi iki katına çıkarır (örneğin 30 FPS → 60 FPS). En stabil seçenek.
- 3x: Üç katına çıkarır (30 FPS → 90 FPS). Daha fazla artefakt ve gecikme riski taşır.
- 4x: Dört katına çıkarır (30 FPS → 120 FPS). Yalnızca çok sabit bir FPS alabiliyorsanız etkilidir.
- Performance Mode:
- Daha düşük kaliteyle daha hızlı çerçeve üretimi sağlar. Görsel hataları artırabilir.
Genel Ayarlar
- Input Lag Reduction: Gecikmeyi azaltmaya çalışır, ancak etkisi sınırlı. Bu tarafın epey geliştirilmesi lazım. Yarış oyunlarında sorun yaşamadım.
- Overlay: FPS, GPU/CPU kullanımı gibi bilgileri ekranda gösterir.
- Hotkey: Uygulamayı açma/kapama tuşunu özelleştirir (varsayılan Alt+F12).
Önerimiz şu; LS1 ile 2x LSFG 3.0 kombinasyonu, çoğu oyun için en iyi dengeyi sunuyor bana göre. Zaten yeterli FPS alabildiğiniz oyunlarda ise yalnızca upscaling kullanmak daha iyidir.
Ne Kadar Etkili?
Lossless Scaling’in etkinliği, donanımınıza, oyuna ve beklentilerinize bağlı:
Testlerde, 30 FPS’lik bir oyunu 60 FPS’e çıkarmada oldukça başarılıdır (örneğin, GTA V’te 35 FPS → 70 FPS). 3x ve 4x modlar ise yalnızca sabit bir FPS alabiliyorsanız etkili ve sorunsuz olabiliyor.
LS1, 1080p’den 1440p’ye yükseltmede gayet tatmin edici sonuçlar veriyor ancak 4K’da DLSS kadar net değil. Kareüretiminde ise hafif bulanıklık ve gölgelenme (ghosting) yaşayanlar olmuş, ben denediğim oyunlarda 2x ve 3x’te yaşamadım.
Lossless Scaling görebildiğim kadarıyla GPU kullanımını %10-20 artırıyor. Kare üretimi, güçlü bir GPU gerektirir deseler de GTX 1080 ile mis gibi sonuçlar aldım. THS’nin önerisi RTX 3060 veya RX 6600, onu da belirtelim ama bence ihtiyacınız yok.
Eski oyunları canlandırmada (örneğin Euro Truck Simulator 2, Skyrim, Fallout 3) veya düşük FPS’li modern oyunlarda (Elden Ring) çok etkili.
Sonuç – 9/10
Lossless Scaling, DLSS’in donanım bağımlılığı olmadan benzer bir deneyim sunuyor ve bütçe dostudur. Ancak görsel kalite ve gecikme açısından DLSS’in gerisinde kalabiliyor, haliyle. Yavaş tempolu oyunlar (RPG, strateji, hatta ETS2 gibi oyunlar) için ideal, rekabetçi oyunlarda ise DLSS çok daha üstün ve henüz Lossless Scaling’in buna verebileceği bir cevap yok.
Ben GTX veya RTX 580 gibi kartlar kullanıyorsanız, Lossless Scaling’in her single player oyunda hayatınızı kurtaracağını düşünüyorum.
