Intel’in 8080 ve onun öncülleri olan 4004 ve 8008‘in baş tasarımcısı Federico Faggin konu hakkında “Intel 8080, mikroişlemcileri değiştirmedi, mikroişlemci pazarını yarattı. 4004 ve 8008 bunun yolunu açtı ancak 8080 bunu gerçek yaptı,” diyerek görüşlerini belirtmişti.
1974’te 8080’in piyasaya sürülmesinden önce, Intel çoğunlukla belirli müşteri türleri ve ihtiyaçları için tasarlanmış çipler üretiyordu. 4004 ve 8008 daha sonra orijinal kullanım alanlarının ötesinde uygulamalarda kullanılsa da, genel kullanım orijinal tasarım hedefi değildi. Örneğin, 4004 başlangıçta Busicom’un 141-PF baskı hesap makinesi için, 8008 ise Computer Terminal Corporation’ın Datapoint 2200 programlanabilir terminali için tasarlanmıştı.
Faggin, 8080’i, 8008 müşterilerinden gelen geri bildirimlere doğrudan yanıt olarak tasarladı. Bu yeni 8-bit çip, daha verimli, daha güçlü ve daha esnek olup, saniyede 290.000 işlem yapabiliyordu (8008’in 10 katı). 40 pinli konfigürasyonu ile diğer bileşenlere bağlanmayı 8008’in 18 pinli tasarımına göre daha kolay hale getirdi. 8080 ayrıca 4004 ve 8008’in ihtiyaç duyduğu destek çiplerinin işlevlerini entegre ederek gerçek bir tek çipli mikroişlemci haline geldi.
8080’in sadece şirketlere değil, tüm insanlara bilgi işlem sunarak mikroişlemcileri dünyaya açtığını söylemek abartı olmaz. Busicom, o günlerde 4004’ü kişisel kullanım için geliştirmesi için Intel’e 60.000$ yatırım yaptı, bu da o dönemin çip tasarım normlarını yansıtıyor. Bu durum da tabii ki 8080 ve onun demokratik özelleştirilebilirliği ile değişti.
Şirketler artık yeni bir seçeneğe sahipti
Mesela, 360$ harcayıp işlemciyi ihtiyaçlarına göre programlayabiliyorlardı. 8080, güçlü, genel amaçlı bir işlemcinin sınırsız uygulamalara ve sayısız müşteriye sahip olabileceğini kanıtladı, kişisel bilgisayarların kitlesel benimsenmesini sağladı, silikon destekli cihazların yeni kategorilerini yarattı ve programlamayı önemli ve talep gören bir beceri haline getirdi.
8080, küçük bir pakette bir olasılıklar dünyasını temsil ediyordu, programcılara teknolojinin sınırlarını zorlamak için güç veriyordu. Ve genetik yapısı, dünyanın dört bir yanındaki çiplerde hala mevcut, çünkü doğrudan dünyanın en yaygın kullanılan bilgi işlem mimarisi haline gelen x86 mimarisini ilham aldı.
Bugün, Intel çipleri bilgisayarlar, arabalar, baz istasyonları, dijital tabelalar, veri merkezleri ve sayısız bağlı cihazın içinde yer alıyor. Intel 8080’in 50. yıldönümü onuruna, Santa Clara, Kaliforniya’daki Intel Müzesi’nde işlevsel 8080 cihazlarını içeren tam bir sergi bulunuyor.
Aşağıda, 8080’in en erken uygulamalarından bazılarını ve Intel silikonunda çalışan modern karşılıklarını okuyabilirsiniz.
Süpermarket işleri
İsveçli şirket Hugin tarafından üretilen Hugin Model 150 kasa makineleri, 8080’i kullanan ilk elektronik kasa makineleri arasındaydı. Geçmişin mekanik kasa makinelerine göre büyük bir gelişme olsalar da, erken elektronik kasa makineleri sınırlı işlevselliğe sahipti ve özel yazılım üzerinde çalışıyordu. 8080 ile kasa makineleri bilgisayar benzeri işlevsellik kazandı ve zamanla daha sofistike hale geldi, dijital ekranları, fiş yazdırmayı ve kredi kartlarını okumayı başardı.
O zamandan beri, satış noktası sistemleri uzun bir yol kat etti ve Intel çipleri, Intel Core i3 gibi, bugün birçok self-checkout ve POS makinesinin kalbinde yer alıyor. Bir dahaki sefere 15 ürün veya daha azını bip-bip-bip yaparken bunu hatırlayın.
Kişisel Bilgisayarlara Geçelim
8080, ilk kişisel bilgisayarlardan biri olan MITS Altair 8800‘ün kalbinde çalışıyordu. Bu önemli makine, 439$’lık fiyatıyla, 30.000$’lık ticari bilgisayarlardan çok daha erişilebilir durumdaydı. Altair 8800’ün klavyesi veya monitörü yoktu ve kullanıcılar kendi bağlantılarını lehimlemek zorundaydı.
Elli yıl sonra, PC’ler çok farklı görünüyor ve biraz daha hızlılar. 8080 piyasaya sürüldüğünde, maksimum saat hızı 2 MHz idi. Bu yıl piyasaya sürülen Intel Core Ultra Serie 2 masaüstü işlemciler (kod adı Arrow Lake) 5.7 GHz veya 5.700 MHz maksimum saat hızına sahip.
Oyun Başlasın
Midway Games’in Gun Fight oyunu, ayrık mantık yerine bir mikroişlemciyi içeren ilk ticari arcade oyunuydu. Oyun, düelloda karşı karşıya gelen iki Vahşi Batı kovboyunu içeriyordu ve Midway’in popüler yapımlarından birisi oldu. 1975 ve 1976’da binlerce arcade makinesi satıldı. 1978’de, 8080, başka bir Midway Games makinesi olan Space Invaders‘ı çalıştıracaktı.
Bugün, oyuncuların çok daha fazla seçeneği var. PC oyunlarından konsollara, sanal gerçeklikten tam özellikli akıllı telefon franchise’larına kadar, bugünün deneyimleri yerel arcade’de sıraya girmekten çok daha fazlasını sunuyor. Mobil oyun tek başına 90 milyar dolarlık bir endüstri. MSI Claw gibi cihazlar, hareket halindeki oyuncular için mümkün olanın sınırlarını zorlamaya devam ediyor. Intel Core Ultra işlemci ve yerleşik Intel Arc grafiklerine sahip bu el cihazı, AAA oyunları çalıştırma kapasitesine sahip.
